سفر به اصفهان

«علی باب» قبل از سفر به بوشهر به پیروان خود در عتبات نامه ای می نویسد که پس از سفر مکه به عتبات برمی گردد. به همین گروهی از «بابیان» در آنجا منتظر بوند؛ اما بعد از حبس «علی باب» در نوروز سال 61 ، نامه ای به آنها می رسد با این مضمون که: « آمدن من به عتبات امکان ندارد و شما به اصفهان بروید و منتظر تعالیم جدید بمانید . و اگر مصلحت باشد شمارا به شیراز فرا می خوانم و گرنه در اصفهان بمانید و منتظر اراده خدا باشید.»

«نبیل زرندی» تاریخدان بهایی می نوسید: «وصول این توقیع که امتحان شدید برای اهل ایمان بود اثرات عجیبی در مومنین ایجاد کرد. بعضی در این امتحان لغزیدند و گفتند : چطور شد که سید باب بوعده خود وفا نکذد؟ آیا خلف وعده خود را هم به امر خدا می داند؟»

در آن زمان شیراز مبتلا به وبا بود و از طرفی «منوچهر خان معتمد الدوله(گرجی)» حاکم اصفهان با تحریک و تشویق «ملا حسین بشرویه»  باعث شد «علی باب» فرصت را غنمیت شمرد و به سوی اصفهان حرکت کند و در اصفهان در منزل منوچهر خان گرجی ساکن شود.

«منوچهر خان حاکم اصفهان» مردی مرموز و اصالتا مسیحی بود . او از تبار امراء گرجستان بود که توسط «آغا محمد خان قاجار» به همراه 15 هزار نفر از گرجستان ، ارمنستان و تفلیس پایتخت قفقاز در 16 ربیع الاول 1190 اسیر شده بود اما توانست با جلب نظر شاه در اواخر سلطنت «فتحعلی شاه قاجار »به استانداری اصفهان برسد.(1)

جالب است که «منوچهر خان» با اینکه ظاهرا ادعای مسلمانی داشته اما در واقع اعتقادی به اسلام نداشت.

«زرندی» در این خصوص به نقل از «منوچهر خان» بیان می کند: «من تا کنون به دیانت اسلام  قلبا معتقد نبودم و اقرار و اعتراف جازم به صحت اسلام نداشتم، بیانات این جوان( باب) مرا قلبا به دیانت اسلام وادار کرد و این جوان حقیقت اسلام را به من نشان داد. (2)

او «علی باب» را در بهترین اتاق از «عمارت خورشید» جا داد و خودش شخصا امور باب را به عهده گرفته .

اما بعد از مرگ منوچهر خان ، برادرش «گرگین خان» (3)به جای او نشست و او در این فرصت باب را برای مجازات به تهران فرستاد. اما چون « علی باب» حق ورود به تهران را نداشت از آنجا از طریق کوهستان به «قلعه ماکو» تبعید شد.

« علی باب» در «قلعه ماکو» از آرامش نسبی برخوردار بود و توانست در آنجا قسمتی از کتاب خود« بیان» را بنویسد . کتابی که بعد نوشتنش « علی باب» اسلام و قرآن را منسوخ اعلام کرد.

پی نوشت:

1-  تاریخ جامع بهاییت، بهرام افراسیابی- ص113-112

2- تاریخ زرندی ، نبیل زرندی ص171

3-گرگین خان در بین  بهایی ها به گرگین پر کین معروف است.

«علی محمدباب» قبل از سفر به بوشهر به پیروان خود در عتبات ، توقیعی(نامه ) نوشته بود که پس از سفر مکه به عتبات برمی گردد. بخاطر همین گروهی از «بابیان» در آنجا منتظر بوند اما بعد از حبس «علی باب» در نوروز 61 ، توقیعی  از او به آنها رسید که: «آمدن من به عتبات امکان ندارد و شما به اصفهان رفته و منتظر تعالیم جدید بمانید . و اگر مصلحت باشد شمارا به شیراز فرا می خوانم و گرنه در اصفهان بمانید و منتظر اراده خدا باشید.»

«نبیل زرندی مورخ بهایی« در این خصوص بیان می کند : «وصول این توقیع که امتحان شدید برای اهل ایمان بود اثرات عجیبی در مومنین ایجاد کرد. بعضی در این امتحان لغزیدند و گفتند : چطور شد که سید باب بوعده خود وفا نکرد؟ آیا خلف وعده خود را هم به امر خدا می داند؟»

در این زمان شیراز مبتلا به وبا بود و از طرفی «منوچهر خان معتمد الدوله(گرجی) »حاکم اصفهان با تحریک و تشویق «ملا حسین بشرویه» باعث شد «علی باب» فرصت را غنمیت شمرد و به سوی اصفهان حرکت کند. او در اصفهان در منزل «منوچهر خان گرجی» ساکن شد.

ادامه »

اسامی حروف حی در  فرقه بابیت

زندگی نامه «علی محمد باب»

«علی محمد شیرازی» آغاز گر جریان بابیت ، سال 1235 هجری شمسی در شیراز متولد شد. پدر او «میرزا رضا بزاز» و مادرش» فاطمه بیگم» از سادات حسسینی است. او در کودکی پدر خود را از دست میدهد و تحت تکفل دایی خویش در می آید. دایی، او را در پنج سالگی به مکتب خانه «قهوه اولیاء» که امروزه به« بیت العباس» معروف است؛ می فرستد. «گلپایگانی » یکی از مبلغین بهائیت مدت تحصیل «علی محمد باب» در این مکتب خانه را پنج سال  ذکر می کند.

علی محمد در مکتب خانه تحت تعلیم «شیخ محمد عابد» قرار گرفت و توسط او آموزش ابتدایی را آموخت. استاد، خود از مریدان «شیخ احمد احسایی » «رهبر فرقه شیخیه بود» و از همان ابتدا «علی محمد »را با« فرقه شیخیه» و افکار آن آشنا کرد. اما از آن جهت که «علی محمد» توانایی پایینی در یادگیری درس  داشت ؛ به دفعات متعدد توسط استاد خود مورد تنبیه قرار می گیرد که بعدها از این تنبیه ها در کتاب خود «بیان » یاد می کند.

او در سن 15 سالگی همراه با دایی خود برای تجارت عازم «بوشهر» می شود. اقامت او در بوشهرتقریبا 5 سال به طول انجامید.

«علی محمد باب» در مدت اقامت خود  در« بوشهر» دو اقدام مورد توجه داشت:

1- گفتن ذکر و ورد در گرمای ظهر تابستان در پشت بام که« زرندی» مورخ بهایی آن را در کتاب تاریخ خود« تاریخ زرندی» آورده است.

2- اما دومین اقدام علی محمد شیرازی در بوشهر همکاری با شرکت «ساسون» بود. شرکت « ساسون» با مدیریت « دیوید ساسون» از یهودیان بغداد و عامل بریتانبا بود. کار این شرکت کاشت تریاک و صدور آن به« چین» بود.

تحلیل های تاریخی حکایت از نزدیکی «علی محمد باب» به این تشکیلات دارد.

آغاز دعوت

علی محمد در سن نوزده سالگی برای ادامه تحصیل از بوشهر عازم کربلا شده و در آنجا در درس سید کاظم رشتی حاضر می شود. اما در سال 1256 ه.ق به محل تولد خود ، یعنی شیراز باز می گردد. در شیراز همچنان مطالعه اندیشه های مختلف می پردازد. سال 1259 سید کاظم رشتی از دنیا می رود و بین برخی شاگردان او بر سر کسب جانشینی وی رقابتی تنگاتنگ اتفاق می افتد.از جمله افرادی که ادعای جانسینی استاد را می کند علی محمد باب است. علی محمد با وجود علم کم خویش نه تنها ادعای جانشینی استاد را می کند بلکه ادعایی بلاتر را مطرح می کند و خود را باب و نائب خاص امام زمان علیه السلام معرفی می کند. و از اینجا ادعای علی محمد باب و دعوت بابیه اغاز می شود.

نویسندگان بهایی برای بیان و اثبات فضایل علی محمد تلاش زیادی کردند از جمله فاضل مازنرانی که در کتاب خود این گونه از علی محمد باب و آغاز دعوت یاد می کند: « تا سید باب به محضر سید رشتی ورود فرمود با اینکه باب جوانی بیست و چهار ساله بود و سید رشتی مردی پنچاه ساله ، درس را احترام له (به احترام او) موقوف نمود(تعطیل کرد) و توجه تلامیذ(شاگردان)را به صحبت حضرت باب معطوف فرمود و در حین صحبت چنان احترامات فائقه و تکریمات لائقه از مورود(سید رشتی) نسبت به وارد(علی محمد باب)طاهر شد که همگی ئر شگفت و حیرت افتادند و مسائل از آثار ظهور موعود در میان آوردند. که پس از این مقدمات و بروز داعیه ایشن همگی طلاب ، آن مسائل را راجع به سید باب دانسته و غرض سید رشتی از این مسائل بود که به طلاب بفهماند حضرت باب قائم موعود و مهدی منتظر است…»

ادعایی که فاضل مازندرانی در پی اثبات آن بود حتی بالاتر از ادعای اولیه خود علی محمد باب بود.

برگرفته از :

1-کتاب «جستارهایی از تاریخ بهائیتگری در ایران« ، اثر »عبدالله شهبازی»

2-«تلخیص تاریخ نبیل زرندی» اثر «عبدالحمید اشراق خاوری»

3- «تاریخ و نقش سیاسی رهبران بهایی» اثر «مرتضی احمد. آ»

 پی نوشت: سید کاظم رشتی: برترین شاگرد شیخ احمد احسایی رهبر فرقه شیخیه است که بعد از مرگ استاد رهبریه فرقه را بر عهده می گیرد.محققان شیخیه سید کاظم رشتی را منشا اکثر اراء نادرست شیخیه می دانند و معتقدند نظراتی را دارد که شیخ احمد احسایی هم نداشت.