«رغائب» جمع “رغیبه” یعنی : چیزی كه مورد رغبت و میل است ؛ همینطور  به معنای عطا و بخشش فراوان. اگه معنای اول را بگیریم، “لیله الرغائب” می شود؛ یعنی شبی كه میل و توجه به عبادت و بندگی در آن زیاد است و بندگان خوب خدا در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند دارند. اگر معنای دوم باشد، “لیله الرغائب” یعنی شبی كه در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با رو آوردن به درگاه او،شایستگی دریافت عطاوبخشش حق پیدا می کنند.

در متون دینی روایتی متقن و محکم در مورد این شب وارد نشده است جز، روایتی که گفته می شود در منابع اهل سنت آمده، اما  سید  ابن طاووس (ره) در اعمال ماه رجب از قول رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) چنین نقل می کند:

« لا تغفلوا عن أوّل لیله جمعه منه، فإنّها لیله تسمّیها الملائکه لیله الرغائب، و ذلک انّه إذا مضی ثلث اللیل لم یبق ملک فی السماوات و الأرض الّا یجتمعون فی الکعبه و حوالیها، و یطّلع اللّه علیهم اطلاعه فیقول لهم: یا ملائکتی سلونی ما شئتم، فیقولون: ربنا حاجتنا إلیک ان تغفر لصوّام رجب، فیقول اللّه تبارک و تعالی: قد فعلت ذلک. ثم قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله: ما من أحد صام یوم الخمیس أوّل خمیس من رجب ثم یصلّی بین العشاء و العتمه اثنتی عشره رکعه، یفصل بین کلّ رکعتین بتسلیمه……. ثم قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله: و الذی نفسی بیده لا یصلّی عبد أو أمه هذه الصلاه إلّا غفر اللّه له جمیع ذنوبه، و لو کانت ذنوبه مثل زبد البحر و عدد الرّمل و وزن الجبال و عدد اوراق الأشجار، و یشفع یوم القیامه فی سبعمائه من أهل بیته ممّن قد استوجب النار” (1)

اما در ارزش این شب و احیای آن همین بس است که علما خود آن را به قصد رجا احیا می کنند و به آن توصیه.

در این احیا هر دو  دنبال بهانه هستند هم بنده هم معبود. بنده به دنبال نیاز است و معبود به دنبال ناز

معبود دنبال خریدن ناز بنده است تا جایی که می فرماید:«اگر آنان که از من روی گردانیده اند، می دانستند که چه قدر منتظر آنان هستم، از شوق می مردند»(2)  و  می گوید:  «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ»(3) ؛  «فَإِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ»(4)؛  و «وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ»(5) و بنده به دنبال نیاز و اتصال است و می گوید :

« سایه معشوق اگر افتاد بر عاشق چه شد/  ما به او محتاج بودیم، او به ما مشتاق بود»(6)

پس امشب ما هستیم و نیاز  و معبود است و ناز

خدا تنها روزنه ی امیدی است که هیچ گاه بسته نمیشود//تنها کسی است که با دهان بسته هم میتوان صدایش کرد

تنها کسی است که با پای شکسته هم میتوان سراغش رفت//تنها خریداری است که اجناس شکسته را بهتر برمیدارد

 تنها کسی است که محرمت میشودوقتی همه  تنهایت گذاشتند//تنها سلطانی است که دلش با بخشیدن آرام میگیرد نه با تنبیه کردن

منابع:

1-  اقبال الأعمال،ج۲،ص۱۵۳

2- حدیث قدسی، میزان الحکمه، ج 4، ح 2797

3-  بقره، آیه 222

4- آل عمران، آیه 76

5- ال عمران، آیه 134

6- دیوان حافظ

1-حضرت یوسف علیه السلام

یکی از پیامبران که نسبت پرستاری به اوداده شده حضرت یوسف علیه السلام می باشد، علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار آورده اند:

امام صادق علیه السلام: یکی از عواملی که موجب شد حضرت یوسف علیه السلام را فردی نیکوکاربدانند، این بود که در زندان به امر بیماران وپرستاری از آنان اهتمام می روزید و از آنان مراقبت می نمود.

 امام صادق علیه السلام یکی از عوامل رشد و تعالی حضرت یوسف علیه السلام رادر مراقبت از بیماران ذکر نموده است.(1)

2- پیامبرصلی الله علیه وآله

 حضرت امیر المومنین علی علیه السلام، گوشه ای از پرستاری پیامبرگرامی صلی الله علیه وآله را در شبی که وجود مبارک ایشان مبتلا به تب بوده یادآوری می نمایند.

امام علی علیه السلام می فرمایند: شبی تب وجودم را فراگرفت وخواب را از من ربود. بدین جهت رسول خداصلی الله علیه وآله تا صبح نیز بیدار بود و شب را بین من و نماز تقسیم می کرد. پس از نماز نزد من می آمد و جویای حال من می شد و با نگاه کردن به من از وضعیت بیماری ام اطلاع می یافت و شیوه پیامبرصلی الله علیه وآله تا طلوع صبح این چنین بود. پس از آن که حضرت با اصحاب نماز گذاردند در حق من دعا کردند که خدایا!علی را شفا ده و سلامتی بخش که به خاطربیماری اش تا صبح نخوابیدم.(2)

3- امام علی علیه السلام

✨امام حسین علیه السلام می فرمایند :هنگامی که  فاطمه زهراعلیها السلام دخترگرامی رسول خداصلی الله علیه وآله بیمار شد به علی علیه السلام سفارش نمود، بیماری او را پنهان کنند و اجازه ملاقات به کسی ندهند. حضرت این گونه عمل کرد و خود عهده دار پرستاری از فاطمه علیها السلام شد و اسماء ایشان را یاری می کرد.(3)

4- فاطمه علیها السلام

در جنگ احد دندان پیامبراسلام صلی الله علیه وآله شکست و کلاهخود برسرایشان زخم واردکرد، در آن هنگام فاطمه علیها السلام خون جراحت پیامبر صلی الله علیه و آله را می شست و علی علیه السلام با سپرآب می آورد، چون فاطمه سلام الله علیها مشاهده کرد خون بندنمی آید، تکه حصیری را سوزاند و خاکستر آن را روی زخم گذارد تا خون بند آید.

گروهی از زنان از جمله فاطمه علیها السلام وبعضی از زنان پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله آب و غذا بردوش حمل می کردند و به مجروحان جنگ آب می دادند و آن ها را مداوا می کردند.(4)

منابع:

1- بحار الانوار، ج۱۲،ص۲۱۷

2- بحار الانوار، ج۴۳،ص173

3- بحار الانوار، ج۴۳،ص۲۱۱

4- مغازی،ج۱،ص 249

5- زینب علیها السلام

امام سجاد علیه السلام میفرمایند :شبی که فردای آن پدرم به شهادت رسید، من نشسته بودم و عمه ام زینب در نزد من بود و ازمن به گونه ای نیکوپرستاری می کرد.

6- رفیده

یکی از اصحاب پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله به نام سعدبن معاذ جراحت سختی در جنگ خندق برداشته بود، به دستور پیامبرصلی الله علیه وآله درمسجد، درخیمه زنی به نام رفیده، سعد راقرار داده ورفیده در این خیمه مجروحان جنگ را مداوا می کرد و به پرستاری و مراقبت از آنان می پرداخت.(1)

7- نسیبه

نسیبه یکی از پرستاران فداکار و نمونه زمان رسول اکرم صلی الله علیه وآله بود.

با این که زخمهای زیادی از جنگ احد در بدن داشت، هنگامی که پیامبرصلی الله علیه وآله فرمان حرکت به سوی دشمن را داد، با بستن زخمهای خود تلاش فراوانی کرد که همراه مسلمین شرکت جوید ولی خونریزی فراوان توان رفتن را از او ربوده بود.(2)

8- ام سلیمه و ام عطیه

 انس بن مالک نقل می کند: بعد از جنگ احد، علی علیه السلام را نزد پیامبرصلی الله علیه وآله آوردند، درحالی که شصت و چند زخم و جراحت بر بدن داشت.در این وقت پیامبرصلی الله علیه وآله به ام عطیه وام سلیمه دستور داد زخمهای حضرت رامداوا کنند و زخمهای ایشان چنان بود که این دو گفتند: به خاطر فراوانی زخمها و خونریزی شدید برجان علی علیه السلام بیمناک شدیم.(3)

منابع:

1-  سیره ابن هشام ج۲ ص۲۵۰

2- مغازی ج۱ ص۲۷۰

3- بحارالانوارج۴۱ ص 3