«سبیکه مریسیه» کنیزی بود، اهل روستای «مریسه »«مصر »و از خویشان «ماریه قبطیه» همسر پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله ). اهل مریسه (نوبه) پیرو آیین مسیحیت بودند . «سبیکه» در اثر شکست اهل نوبه از مسلمانان به اسارت گرفته می شود . و در مدینه به خانه امام رضا (علیه السلام ) می رسد و با ایشان پیوند همسری می بندد .

«سبیکه» که بعد از آن  توسط همسر به «خیزران» نام گذاری می شود ؛ بانویی است که  از  نظر فضایل اخلاقی در درجه والا  قرار داشت و جزء برترین زنان عصر خود بود. نام های دیگری نیز برای این بانو در تاریخ ذکر شده از جمله: «دُرّة،  ريحانه و كنيه ‏اش ام الحسن »بود. و بعد از تولد امام جواد (علیه السلام) لقب ،«طاهره و مطهره» را دریافت می کند .

مقام این بانو حتی قبل از ورودش به خاندان عصمت توسط اهلبیت علیهم السلام یاد اوری می شود. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در باره این بانو می فرمایند: «بأبی ابن خیرة الاماء النوبیة الطیبة ؛ پدرم فدای فرزندی که از بهترین کنیزان اهل نوبه پدید خواهد آمد.  این روایت را امام رضا (علیه السلام ) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل می کند.

امام کاظم (علیه السلام )نیز در شان این بانوی با کرامت می فرماید: اى یزید بن سلیط، هنگامی که حضرت رضا (علیه السلام) را ملاقات نمودى به او بشارت بده که بزودى پسرى امانت دار و مبارک، براى او متولد مى شود، در این هنگام به او خبر بده، کنیزى که این پسر از او متولد مى شود، کنیزی از خاندان ماریه قبطیّه، کنیز رسول خدا (صلى الله علیه و آله) است و اگر توانستى سلام مرا به آن کنیز برسان  

همچنین امام رضا (علیه السلام) همسر و مادر فرزندشان امام جواد (علیهماالسلام) را این گونه توصیف می کند می فرماید: «فرزندم جواد (علیه السلام)مانند عیسی بن مریم (علیهما السلام) است و مادرش که زنی طاهره و مطهره بود او را به وجود آورد

منابع:

*بحار الانوار ،ج5، ص21

*الارشاد،ج2 ،ص 385

*منتهی الامال،ج2،ص571

*موسوعه الامام الاجواد،ج 1، ص32