سر سلسله های خاندان شیرازی

برای شناخت هر جریانی(اعم از اعتقادی ،سیاسی، فرهنگی و…) باید ابتدا شخصیت های موثر در آن جریان، باور ها، نوع نگاه و روابط آنها با دیگران را شناخت . جریان معروف به  شیرازی ها نیز از این قاعده مستثنی نیست.در اینجا ابتدا با ریشه های این خاندان آشنا می شویم تا به علت معروف شدن آنها به تشیع انگلیسی برسیم.

باید بدانیم که، سر سلسله های این خاندان همگی اهل علم و تقوا بودند و برخی از این بزرگواران زعامت شیعه را در دروان مختلف و سخت به عهده گرفته بودند. اما چه اتفاقی می افتد که  افرادی خود را به این خاندان منتسب می دانند اما دقیقا در جبهه مقابل اجداد خود قرار گرفتند. برای پاسخ این سوالات ابتدا با مختصر از زندگی وفعالیت های دو تن از بزرگان این خاندان آشنا می شویم . و در ادمه به واکاوی شخصیت های اصلی این جریان می پردازیم. 

  میرزای شیرازی

«سید محمدحسن حسینی» معروف به «میرزای شیرازی» (میرزای بزرگ) – جد مادری سید صادق شیرازی- در 14 اریبهشت 1194 شمسی در شیراز متولد شد.پدرش میرزا محمود، از عالمان دین بود. «میرزا محمدحسن» ، پدرش را در کودکی از دست داد و دائی‌اش «میرزا حسین موسوی» معروف به «مجدالاشراف» سرپرستی او را به عهده گرفت.

 «میرزا  محمدحسن» از چهار سالگی به مکتب رفت و قرائت قرآن کریم و کتاب‌های معمول ادبیات فارسی را در دو سال به پایان رساند و از شش سالگی، به آموختن صرف و نحو عربی پرداخت و در هشت سالگی تحصیل مقدمات را به پایان رساند. در نوجوانی به تدریس لمعه پرداخت و در سن 18 سالگی به توصیه استاد خود برای تحصیل به اصفهان رفت ودر سن 20 سالگی از استاد خود میر سید حسن مدرّس اجازه اجتهاد گرفت.

«میرزا محمد حسن» در سن 29 سالگی برای تحصیل عازم کربلا شد . در آنجا از محضر اساتیدی بزرگ مانند: «محمد حسن نجفی» (صاحب جواهر) و«حسن کاشف الغطاء » (پسر شیخ جعفر کاشف الغطاء) بهره برد. ایشان بعد از مدتی تحصیل در نجف قصد بازگشت به ایران می کند اما در راه بازگشت و زیارت حرم امیر المومنین علیه السلام با «شیخ انصاری» و مقام علمی ایشان آشنا می شود و قصد اقامت همیشگی در نجف می کند. ایشان شاگرد خاص «شیخ انصاری»  بوده و بعد از رحلت «شیخ انصاری» به اتفاق نظر تمام شاگردان شیخ ایشان به عنوان مرجعیت شیعه پس از ایشان انتخاب شد و علیرغم مخالفت شخص میراز  با این امر ، به اصرار دیگر علما پذیرفت.

 فتوای تحریم تنباکو

یکی از مهمترین حوادثی که در ایام زعامت و مرجعیت ایشان اتفاق افتاد، نهضت تحریم تنباکو بود. بعد از اینکه انحصار توتون وتنباکو به کمپانی رژی انگلیسی داده شد مردم به رهبری چند تن از شاگردان «میرزای شیرازی»  در چهار شهر ایران دست به اعتراض زدند. «شیخ فضل الله نوری»  در تهران ، «آقا نجفی اصفهانی« در اصفهان، «سید علی اکبر »در شیراز و «میرزا جواد مجتهد» تبریزی در تبریز رهبری اعتراضات مردمی را به عهده داشتند.

و بعد از اعتراضات مردمی فتوای تاریخی «میرزا» چنان مردم را به صحنه اعتراض کشناد که «ناصر الدین شاه »قاجار مجبور به لغو قراداد شد . کمپانی انگلیسی رژی خسارت زد.

فتوای ایشان : « بسم الله الرحمن الرحیم الیوم استعمال تنباکو و توتون بای نحو کان در حکم محاربه با امام زمان علیه‌السلام است. حرره الاقل محمدحسن الحسینی»

این فتوا تنها فعالیت سیاسی ایشان نبود بلکه اقدامات مهم دیگر ایشان عبارتند از:

1-  ارسال تلگراف به ملکه انگلستان برای جلوگیری از ادامه قتل عام شیعیان افغانستان توسط عبدالرحمن محمدزایی در سال ۱۳۰۹ق

2- تلاش برای تحکیم وحدت شیعه و سنی از طریق تقویت حوزه علمیه تشیع در شهر سنی‌نشین سامرا، پرداخت مستمری و کمک‌های مادی به طلاب و علمای سنی، برخورد با اختلاف‌افکنان بین شیعه و سنی

3- تربیت و اعزام مبلغان ویژه برای مناطق حساس و زیر سلطه مانند هند، کشمیر ، افغانستان ، قفقاز، و عراق . عموما این مناطقه تحت سلطه انگلیس بودند.

و با این اقدامات ایشان  خاری در چشم انگلستان شدند.  

ادامه دارد…